Nhắc đến khả năng vận hành và độ an toàn của một chiếc xe, hệ thống dẫn động đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Trong số đó, AWD (All Wheel Drive) là cụm từ được nhắc đến ngày càng nhiều trên các dòng sedan, CUV và SUV hiện đại. Vậy AWD trên ô tô mang ý nghĩa gì, vì sao nhiều hãng xe ưu tiên trang bị và nó khác gì so với 2WD hay 4WD truyền thống? Hãy cùng Geely tìm hiểu chi tiết thông qua bài viết dưới đây nhé!
1. Tổng quan các hệ dẫn động thường gặp
Hệ thống dẫn động là cơ chế quyết định cách lực kéo được truyền từ động cơ xuống bánh xe, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng bám đường, sức kéo, sự ổn định và mức tiêu thụ nhiên liệu của ô tô.
1.1 Dẫn động hai bánh (2WD)
2WD (Two-Wheel Drive) là hệ dẫn động truyền lực đến hai bánh xe. Tùy vào thiết kế, lực kéo sẽ phân bổ đến hai bánh trước (FWD) hoặc hai bánh sau (RWD). Đây là kiểu truyền thống và phổ biến nhất, giúp tiết kiệm chi phí sản xuất và nhiên liệu. Hệ dẫn động 2WD có cấu tạo tương đối đơn giản nên chi phí sản xuất và bảo dưỡng thấp. Bên cạnh đó, xe 2WD cũng thường nhẹ hơn, nhờ đó giúp tiết kiệm nhiên liệu tốt hơn so với các hệ dẫn động bốn bánh.
1.2 Dẫn động bốn bánh bán thời gian (4WD)
4WD (Four-Wheel Drive) là hệ thống dẫn động 4 bánh bán thời gian, thường được trang bị trên các dòng SUV khung rời và những mẫu xe off-road chuyên dụng. Đây là hệ dẫn động được thiết kế để mang lại khả năng vượt địa hình mạnh mẽ hơn so với các hệ dẫn động thông thường.
Ở hệ thống này, người lái có thể tự chủ động lựa chọn các chế độ dẫn động khác nhau, bao gồm:
- 2H (2 cầu nhanh): phù hợp di chuyển đường trường, giúp tiết kiệm nhiên liệu.
- 4H (4 cầu nhanh): tăng độ bám trên địa hình trơn trượt.
- 4L (4 cầu chậm): cung cấp lực kéo tối đa khi leo dốc, lội bùn hoặc vượt chướng ngại vật khó.
1.3 Hệ dẫn động toàn thời gian AWD
AWD là hệ dẫn động 4 bánh toàn thời gian, trong đó xe sẽ tự động phân bổ lực kéo đến từng bánh tùy theo điều kiện mặt đường. Nhờ khả năng hoạt động hoàn toàn tự động, người lái không cần can thiệp vào bất kỳ chế độ dẫn động nào, mang lại sự tiện lợi cao trong quá trình sử dụng.
1.4 Dẫn động cầu trước (FWD)
FWD (Front-Wheel Drive) là hệ dẫn động cầu trước, trong đó động cơ và hộp số cùng truyền lực kéo đến hai bánh trước. Đây là dạng dẫn động phổ biến nhất trên thị trường hiện nay, đặc biệt ở các dòng xe đô thị nhỏ, sedan hạng B và C.
1.5 Hệ dẫn động toàn thời gian AWD
RWD (Rear-Wheel Drive) là hệ dẫn động cầu sau, thường xuất hiện trên các mẫu SUV khung rời, xe thể thao hiệu suất cao, xe tải nhẹ hoặc xe bán tải. Điểm mạnh của RWD nằm ở khả năng tăng tốc tốt và phân bổ trọng lượng cân bằng giữa trước – sau, giúp xe ổn định hơn khi di chuyển ở tốc độ cao. Ngược lại, nhược điểm của hệ dẫn động này là dễ bị trượt hoặc mất lái trên đường trơn, nhất là khi không được hỗ trợ bởi các hệ thống điện tử như cân bằng điện tử hay kiểm soát lực kéo.
2. AWD trên ô tô mang ý nghĩa gì? Nguyên lý hoạt động và cấu tạo của hệ thống
AWD = All Wheel Drive = Dẫn động 4 bánh toàn thời gian (hoặc tự động). Khác với 4WD phải dùng cần số phụ để kích hoạt, AWD luôn sẵn sàng truyền lực đến cả 4 bánh bất cứ lúc nào hệ thống cảm nhận được sự mất độ bám.
2.1 Các bộ phận chính hệ dẫn động AWD
Một hệ thống AWD hoàn chỉnh thường bao gồm các bộ phận chính sau:
Cơ cấu vi sai trung tâm (Differential)
Đây là bộ phận cho phép các bánh xe quay với tốc độ khác nhau khi xe ôm cua, giúp xe kiểm soát lực kéo tốt hơn trên mọi bề mặt Trong hệ AWD, có thể xuất hiện:
- Vi sai trung tâm
- Vi sai trước
- Vi sai sau
Hộp truyền động phân phối mô-men xoắn (Transfer case)
Hộp truyền động là một bộ phận quan trọng trong hệ thống AWD, giữ vai trò trung gian giữa động cơ và hai cầu. Bộ phận này có nhiệm vụ chính là phân bổ mô-men xoắn từ động cơ đến cầu trước và cầu sau, đảm bảo lực kéo được truyền đi một cách hợp lý theo từng điều kiện vận hành. Bên cạnh đó, hộp truyền động còn có khả năng điều chỉnh tỉ lệ phân chia mô-men, chẳng hạn như 60:40 hoặc 70:30… Ngoài ra, hộp truyền động còn đảm nhiệm việc chuyển đổi chế độ hoạt động của hệ dẫn động nếu xe được trang bị nhiều chế độ AWD khác nhau.
Hệ thống trục dẫn động (Drive shaft)
Trục truyền động là bộ phận kết nối giữa hộp số, hộp truyền động và vi sai, giúp truyền mô-men xoắn từ động cơ đến các bánh xe. Đây là chi tiết quan trọng trong toàn bộ hệ thống dẫn động, đảm bảo lực kéo được truyền đi một cách liên tục và ổn định khi xe vận hành.
Trong các hệ thống AWD hiện đại, trục truyền động thường được tích hợp ly hợp điều khiển điện tử. Ly hợp này có khả năng đóng hoặc ngắt lực kéo theo từng tình huống thực tế. Cấu tạo này không chỉ giúp xe vận hành mượt mà, mà còn mang lại sự linh hoạt trong nhiều điều kiện mặt đường – từ đường khô ráo, đường trơn, đến các địa hình phức tạp hơn.
2.2 Nguyên lý hệ thống AWD vận hành
Hệ dẫn động AWD vận hành dựa trên sự kết hợp giữa hệ thống cảm biến và bộ điều khiển trung tâm ECU. Trong quá trình di chuyển, ECU sẽ liên tục ghi nhận các thông số quan trọng như tốc độ bánh xe, độ trượt, góc đánh lái, tốc độ động cơ và cả điều kiện mặt đường.
Dựa vào dữ liệu thu thập được, hệ thống sẽ tự động phân bổ mô-men xoắn đến các bánh phù hợp. Khi xe chạy trong điều kiện bình thường, AWD có thể ưu tiên truyền lực đến cầu trước hoặc cầu sau để tiết kiệm nhiên liệu. Ngược lại, khi phát hiện hiện tượng trơn trượt, hệ thống lập tức tăng lực kéo đến bánh mất độ bám để giúp xe ổn định hơn.
Khi vào cua, AWD phân bổ lại mô-men xoắn nhằm hạn chế hiện tượng thiếu lái hoặc thừa lái. Trong trường hợp tăng tốc mạnh, hệ thống cũng có thể gửi thêm lực tới bánh sau để tạo đà tốt hơn. Chính nhờ khả năng tự điều chỉnh – tự thích nghi này mà AWD được đánh giá là một trong những hệ dẫn động phù hợp nhất cho nhu cầu sử dụng đa dạng, từ đô thị đến đường trường và cả những điều kiện mặt đường phức tạp.
2.3 Ưu và nhược điểm của hệ thống dẫn động AWD
Việc hiểu rõ ưu và nhược điểm của AWD sẽ giúp bạn đánh giá chính xác hệ thống này có phù hợp với nhu cầu sử dụng hằng ngày, điều kiện di chuyển và ngân sách của mình hay không. Dưới đây là phân tích chi tiết về những điểm mạnh cũng như những hạn chế của AWD trong thực tế vận hành.
Ưu điểm
Hệ thống dẫn động AWD được đánh giá cao nhờ khả năng vận hành linh hoạt và an toàn.
- Bám đường vượt trội trên đường ướt, đường trơn hoặc trong điều kiện thời tiết xấu
- Ổn định khi vào cua, giảm nguy cơ trượt bánh
- Vận hành mượt mà, không cần thao tác “gài cầu” như 4WD
- Phản ứng nhanh nhạy nhờ cảm biến + bộ điều khiển điện tử
- Phù hợp xe sedan, CUV, SUV — linh hoạt trong nhiều môi trường
- Tăng tính an toàn khi chở gia đình hoặc chạy đường dài
Nhược điểm
Bên cạnh những ưu điểm nổi bật, AWD vẫn tồn tại một số hạn chế, cụ thể như:
- Giá thành cao hơn so với bản 2WD
- Tiêu thụ nhiên liệu nhiều hơn
- Cấu tạo phức tạp khiến chi phí sửa chữa, bảo dưỡng cao
- Không mạnh bằng 4WD khi đi off-road nặng
- Tăng trọng lượng xe làm ảnh hưởng nhẹ đến khả năng tăng tốc
3. Những công nghệ AWD phổ biến trên xe hiện đại
Mỗi loại AWD lại có cách vận hành, cấu tạo và mức độ can thiệp khác nhau, phù hợp với từng nhu cầu sử dụng thực tế. Dưới đây là những công nghệ AWD phổ biến nhất hiện nay, được nhiều hãng xe ứng dụng để tối ưu khả năng bám đường, tăng độ ổn định và mang đến trải nghiệm lái an toàn hơn cho người dùng.
3.1 AWD truyền động cơ khí (Mechanical AWD)
AWD cơ khí là dạng hệ dẫn động bốn bánh truyền thống, sử dụng các bộ vi sai cơ học để phân bổ lực kéo. Hệ thống này không phụ thuộc nhiều vào cảm biến hay điều khiển điện tử, nên hoạt động ổn định và có độ bền cao.
3.2 AWD điều khiển điện tử thông minh (Electronic AWD)
AWD điện tử là loại AWD hiện đại nhất hiện nay, được trang bị trên phần lớn các mẫu CUV và SUV đời mới. Hệ thống hoạt động dựa vào các cảm biến và bộ điều khiển ECU, có thể liên tục theo dõi độ bám của từng bánh xe. Nhờ cơ chế điều chỉnh mô-men xoắn chủ động, AWD điện tử có khả năng phản ứng nhanh, chính xác, đồng thời hỗ trợ nhiều chế độ lái tùy theo điều kiện vận hành.
3.3 AWD kết hợp động cơ hybrid
AWD Hybrid được phát triển dành riêng cho các dòng xe lai xăng – điện. Cấu trúc hệ thống đặc biệt khi cầu trước được dẫn động bằng động cơ đốt trong, trong khi cầu sau được dẫn động bởi mô-tơ điện. Cách thiết kế này cho phép xe vận hành mà không cần sử dụng trục truyền động truyền thống, giúp tiết kiệm trọng lượng và tăng hiệu suất tổng thể.
Qua những phân tích trên, có thể thấy AWD là hệ dẫn động 4 bánh toàn thời gian mang lại sự ổn định, an toàn và linh hoạt vượt trội. Khi tìm hiểu AWD trên ô tô mang ý nghĩa gì, bạn sẽ thấy hệ thống này đặc biệt phù hợp cho các dòng xe gia đình, xe đô thị – đường trường hoặc những người thường xuyên chạy xe trong điều kiện trơn trượt hay người cần sự an toàn và cảm giác lái tự tin. Dù chi phí cao hơn và tiêu thụ nhiên liệu nhỉnh hơn, AWD vẫn là lựa chọn tối ưu nếu bạn đặt sự an toàn – ổn định – trải nghiệm vận hành lên hàng đầu. Nếu bạn đang phân vân không biết dòng xe AWD nào phù hợp ngân sách và nhu cầu sử dụng, Geely sẵn sàng hỗ trợ tư vấn cho bạn!
